Η παχυσαρκία αποτελεί ένα συνεχώς εξελισσόμενο πρόβλημα υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο επιπολασμός της παχυσαρκίας στον ελληνικό πληθυσμό αγγίζει το 32% και αν προσθέσει κανείς το 37% περίπου του πληθυσμού που ζει ως υπέρβαρο καταλήγουμε πως 7 στους 10 Έλληνες ζουν με μη υγιές βάρος. Συνεπώς είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τη φύση αυτής της νόσου, τις αιτίες της, τις συνέπειες της και τις θεραπευτικές επιλογές που προσφέρονται.
Τι είναι η Παχυσαρκία;
Η παχυσαρκία ορίζεται ως η νόσος που χαρακτηρίζεται από τη υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα, που συχνά έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Οι αιτίες της παχυσαρκίας περιλαμβάνουν κυρίως την υπερθερμιδική διατροφή και την ανεπαρκή άσκηση αλλά και τη γενετική προδιάθεση και ψυχολογικές παραμέτρους.
Η παχυσαρκία είναι Νόσος. Σε αυτό συμφωνούν το σύνολο των επιστημονικών και ιατρικών εταιρειών ανά το κόσμο. Γιατί; Γιατί για να το θέσουμε απλά, όσο περισσότερο είναι το βάρος μας, όσο μεγαλύτερο είναι το νούμερο στη ζυγαριά, τόσο μειώνεται το προσδόκιμο ζωή μας και αυξάνονται τα νοσήλεια και οι ιατρικές μας δαπάνες.
Συνέπειες και κίνδυνοι
Η παχυσαρκία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία και τον οργανισμό. Τα προβλήματα που απορρέουν από τη παχυσαρκία συνοψίζονται σε τρεις άξονες. Τα προβλήματα που προκαλούνται μέσω μηχανικής βλάβης λόγω της αυξημένης βαρύτητας και τριβής, τα προβλήματα που προκαλούνται λόγω διαταραχής των βιοχημικών / μεταβολικών μονοπατιών, αλλά και προβλήματα στη ψυχική και συναισθηματική σφαίρα. Έτσι, αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου, έχει σημαντική συσχέτιση με το διαβήτη τύπου 2 και την αρτηριακή υπέρταση, αλλά ευθύνεται και για τη πρόκληση αρθρίτιδας. Να σημειωθεί πως 13 είδη καρκίνου που αντιστοιχούν στο 40% των πρωτοδιεγνωσθέντων καρκίνων στα ογκολογικά ιατρεία. Επίσης, η παχυσαρκία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία, προκαλώντας κοινωνικό απομονωτισμό, κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Διάγνωση και μέτρηση
Για τη διάγνωση της παχυσαρκίας, χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι μέτρησης βάρους και εκτίμησης της σωματικής σύστασης συνήθως με μηχανήματα ηλεκτρικής εμπέδησης στο διαιτολογικό γραφείο και το ιατρείο. Πιο αδροί δείκτες περιλαμβάνουν τον υπολογισμό του Δείκτη Μάζας Σώματος (Body Mass Index – BMI), τη μέτρηση της περιφέρειας της μέσης.
Θεραπευτικές επιλογές
Η κατάστρωση ενός νέου και συμβατού με τη ζωή του ασθενούς διατροφικού πλάνου από διαιτολόγο καθώς και η αύξηση της σωματικής άσκησης (όπου αυτό είναι ιατρικώς επιτρεπτό και με καθοδήγηση του ιατρού και του υπεύθυνου γυμναστή) είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της θεραπευτικής μας προσέγγισης. Στη διάρκεια της θεραπείας είναι πολύ πιθανό να χρειαστούμε συμπεριφορική θεραπεία αλλά και ψυχολογική υποστήριξη λόγω του στιγματισμού που έχει υποστεί ο/η ασθενής στο παρελθόν.
Ευτυχώς όμως πλέον έχουμε στη διάθεση μας αποτελεσματικές και αρκούντως ασφαλείς φαρμακευτικές θεραπείες για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Με νέα και δοκιμασμένα μόρια που στοχεύουν στη μείωση της όρεξης και τη δυνατότητα παροχής πολύτιμου χρόνου για να εγκαταστήσουμε θεραπευτικές επιλογές αποτελούν επιλογές πρώτης γραμμής για την αντιμετώπιση της νόσου.
Επίσης η βαριατρική Χειρουργική αποτελεί μια θεραπευτική επιλογή σε υψηλές κατηγορίες παχυσαρκίας που γίνεται πάντα σε εξειδικευμένα κέντρα και υπό την επίβλεψη εξειδικευμένης ομάδας.
Συμβουλές για την πρόληψη
Η πρόληψη της παχυσαρκίας είναι άκρως σημαντική. Για να αποφύγουμε τη εγκατάσταση της νόσου της παχυσαρκίας, είναι σημαντικό να υπάρξει επαρκής πληροφόρηση ήδη από τη παιδική ηλικία και στην εκπαίδευση. Είναι σημαντικό να τονίζουμε τα ωφέλη της υγιεινής διατροφής και της σωματικής άσκησης. Η αποφυγή του bullying (στιγματισμός και κακοποίησης) των παιδιών αλλά και ενηλίκων
Συμπεράσματα
Η παχυσαρκία αποτελεί μια σοβαρή νόσο που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου και του ελληνικού πληθυσμού. Η πρόληψη και η θεραπεία της παχυσαρκίας είναι απαραίτητες για την προστασία της υγείας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Συχνές ερωτήσεις (FAQs)
1. Μπορεί η παχυσαρκία να θεραπευθεί οριστικά;
Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια, υποτροπιάζουσα και εξελισσόμενη νόσος. Με την κατάλληλη θεραπεία και διαχείριση, μπορεί να επιτευχθεί σταθερή βελτίωση, αλλά η χρόνια παρακολούθηση είναι απαραίτητη.
2. Ποιοι είναι οι κινδύνοι αν δεν αντιμετωπιστεί η παχυσαρκία;
Αν δεν αντιμετωπιστεί η παχυσαρκία, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για πλήθος ασθενειών όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, φάσμα καρδιαγγειακών παθήσεων, αρτηριακή υπέρταση, καρκίνο και ορθοπεδικές εκφυλιστικές αλλοιώσεις.
3. Ποιος είναι ο ρόλος της γενετικής στην παχυσαρκία;
Οι ερευνητές θεωρούν πως γενετικοί πολυμορφισμοί σε ποσοστό που αγγίζει το 70-80% των ατόμων που ζουν με παχυσαρκία έχουν σημαντική συσχέτιση – κυρίως λόγω της καθυστέρησης του “σήματος” του κορεσμού από το γαστρεντερικό σωλήνα. Για αυτό λέμε στα άτομα που ζουν με παχυσαρκία “δεν είναι δικό σας λάθος που γεννηθήκατε με αυτή τη γενετική προδιάθεση, αλλά τώρα που το γνωρίζετε είναι και δική σας ευθύνη να αναζητήσετε βοήθεια”.
Δρ. Αλέξανδρος Μουρουγλάκης,
Ειδικός Παθολόγος, Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του Πανελλήνιου Συλλόγου Στήριξης Ατόμων με Παχυσαρκία ‘Ιμερόεσσα’,
European Clinical Fellow της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παχυσαρκίας (EASO)
